آبان ماه
۱-اگر تاکنون مومها را ذوب و تصفیه نکرده بیش از این وقت را تلف نکنید تا لاروها پروانه های موم خوار که به انتظار فرصت نشسته اند بجان مومها افتاده و آنرا بخورند . هم در سطح جهانی و هم در کشور ما امروز نه تهیه جمعیت مسئله است نه کندو نه ملکه و نه عسل ولی موم مسئله ایست که تقریبنهمه کشور های جهان گرفتار کمبود آن هستند . تا کنون تا آنجا که برایم مقدور بودبه زنبور دار ها توصیه نمودهام و باز هم می کنم که فراموش عسل با موم به هر دلیلی که باشد خطا است. چون در مقابل هر کیلو موم که همراه عسل به قیمت عسل می فروشند در مقابل باید در بازار همان مقدار موم را به قیمت سه برابر بخرند . این کار از نظر اقتصادی هم نه معقولانه است و نه مقبول .
2- 2-زنبوردار در جریان سال هر مقدار عسل به دفعات از هر کیلو کندو هایش محصول گرفته باشد در شناسنامه تک تک آنها را با تاریخ برداشت است. در آبان ماه هر یک از شناسنامه ها را با کمال دقت برسی و جمع مقدار عسلش را حساب نموده در شناسنامه می نویسد . با استفاده از شناسنامه ها جمعیتها یی که بیشترین عسل را آورده اند می شناسد و در سال و سالهای آینده از همین کندو بچه بصورت طبیعی وچه مصنوعی می گیرد . بعلاوه تنها به نرهای همین جمعیتها ی پر محصول اجازه زنده ماندن برای جفتگیری با ملکه هائی که متولد خواهند شد را می دهد . تا تنها جمعیتهای فعال و عسل آورندهاش ازدیاد یابند و از تولید مثل جمعیتها ی کم محصول و غیر اقتصادی جلو گیری شود . بدین وسیله مقدار محصول زنبور ستانش را سال بسال بالا تر می برد . البته و صد البته شرایط اصلی کارو موفقیت اینست که در محیطی که کندو ها قرار دارند شهد و گرده گل بمقدار هر چه بیشتر و بمدت هر چه زیاد تر و جود داشته باشد. در مناطق کم شهد قوی ترین و بهترین جمعیتها هم نمی توانند عسل جالبی به کندو هایشان بیاورند 3-وظیفهدیگر زنبور دار شناختن جمعیتهای نیش زن با استفاده از شناسنامهایشان می باشد. جمعیتهای نیش زن اغلب از نژادهای مخلوطی بوجچود می آیند و معمولا تنها در یک نسل پر محصولند . در نسلهای بعدی مقدارمحصولشان بشدت پائین می آید. کار کردن باچنین جمعیتها مشکل بوده و همیشه همراه با نیش خوردنهای فراوان است . بطوریکه اغلب باعث روگردان شدن زنبور داران از این شغل می گردد و به اصطلاح معروف عطایش را به لغایشان می بخشند . بویژه اگر تعداد جمعیتهای نیش زن در زنبورستان زیاد هم باشد .
تعویض ملکه اش با یک ملکه که از جمعیتی آرام . خوب و فعال و از نژاد خالص بوجود آمده باشد تنها چاره این وضع است .اگر تعویض در اوایل بهار صورت گیرد (در صورت قبول ملکه )جمعیت 2 ماه بعدش آرام خواهد شد و اگر در پائز عملی شود از اواخر اردیبهشت دیگر از نیش زدنشان خبری نخواهد بود
4-از هم اکنون تا اوایل اسفند زنبور دار تقریبا بی کار است و وقت کافی برای مطالعه کتابهای قابل اعتماد زنبور داری در در اختیار دارد. مطالعه کتابهای خوب برای زنبوردار با ذوق از واجبات کارش در زنبور داری است . بدون مطالعه پیشرفت و بهتر کردن وضع و کار غیر ممکن است . زنبور داری امروزه بصورت علمی در آمده و دیگر تنها شغل نیست که از پدریاهمسایه ها یاد گرفته شود . علم است و یاد گرفتن آن تنها یک راه دارد و آن هم مطالعه می باشد و یاد گرفتن راههای اجرای آنها . از پدر و یا همسایه ها تنها امور ابتدایی زنبورداری را می توان یاد گرفت . زنبوردار بی مطالعه به ناچار یک عمر در نقطه ای که هست درجا میزند بدون اینکه حتی بفهمد که در حال در جا زدن است .
5- وزن کردن هر 2 هفته یکبار از این زمان ببعد بدلیلبی کار ی برای زنبوردار براحتی ممکن است . اگر تعداد کندو ها زیاد باشد لازم نیست همه آنها را در یک روز وزن کند . می توان در 2 یا 3 روز این کار را انجام دهد ولی همیشه تاریخ وزن کردن را باید در یادداشتها قید نمایید . مقایسه هر بار وزن با وزن قبلی زنبور دار را از وضع داخلی کندو ها کم و بیش آ گاه می کند . مثلا هر گاه تفاوت وزن یک کندو و با وزن دفعه پیش زیاد باشد معنایش این است که وسیله جمعیتهای دیگر غارت شده است . در این حال زنبور دار پس از یک کنترل سریع با آویزان کردن 2 شان پر از عسل داخل آن و تنگ کردن سوراخ پرواز می توان جمعیت را از مرگ حتمی از گرسنگی در وسط زمستان نجات دهد
