تیر ماه
در خیلی از کشورهای سر سبز جهان که از باران کافی بر خوردار اند در ماههای خرداد و تیر حتی اغلب مرداد بیشترین مقدار عسل سالیانه از هر کندو برداشت می شود . کشور ما با وسعتی بیش از5/1میلیون کیلومتر مربع و داشتن حدود 5/1میلیون کندوی زنبور عسل در حال حاضر که بطور متوسط یک کندو در هر کیلومتر مربع و یا هر 100 هکتار می شود می بایست معمولا بهشتی برای زنبورداری باشد . متاسفانه خشکی هوا و کمی فوق العاده باران (باستسنای استانهای شمالی ) و در نتیجه فقدان گیاهان وحشی و اهلی عسل خیز وضع را بطریقی تغییر داده که عملا استعدادی مناسب با وسعتش برای زنبورداری نمی تواند از خود نشان دهد در مقابل این ضعف دارای نکته جالبی هم می باشد که آن عبارت از متفاوت بودن آب و هوا در مناطق مختلف آن است . بدین طریق که در تابستان هنگامی که هوای آبادان و اهواز بیش از 45 درجه بالای صفر است در ارتفاعات متوسط ایران مرکزی و یا در مناطق کوهستانی گیلان و مازندران گرمای هوا حدود 25 درجه را نشان می دهد . همین وضع زمستانش هم مثلا بین بوشهر و تبریز و یا بند رعباس و مشهد صادق است . بنا براین می تون معتقد شد که در هر فصل از سال نقاطی در ایران وجود دارند که یرای زنبور داری مناسبند . با مهاجرتدادن کندو ها به آن نقاط مدت و امکاات فعالیت زنبورها طویل تر و بهتر شده و قادر به جمع آوری عسل زیاد تری میگردند . هر گاه امکان مهاجرت دوم و سومی وجود داشته باشد باز سطح محصول عسل سالیانه زنبورستان بالاتر میرود . ولی این را هم باید فورا اضافه کرد که این نقاط را باید قبلا شناخت و بطور تقریب دانست که در چه تاریخ چه گلی در کجا باز شده و شهد می دهد و به همانجا مهاجرت کرد . این مهاجرتها باید تنها به نقاطی انجام گیرد که از لحاظ گیاه یا گیاهان عسلخیز غنی باشد و گرنه خوش آب و هوا بودن منطقه کافی نیست و مسئله ای را برای زنبورها و زنبور داران حل نمی کند . اوایل تیر ماه وقت مهاجرت دادن کندو هاست . در خیلی از مناطق کشور فصل گل گیاهان عسلخیز در این ماه و اغلب حتی اوایل تا اواسط خرداد ماه پایان یافته است و هر گاه بخواهیم محصول عسل جالبی برداریم باید حتما کندو ها را به نقاط کوهستانی که گلهای فراوان داشته باشند مهاجرت داد. این مهاجرت و یا مهاجرتها با وجود همه مزاحمتهائی که ایجاد می کند در شرایط کشور ما حتی در شرایط مناطق سر سبز استانهای شمالی ایران از طرفی غیر قابل احتراز بوده و از طرف دیگر از نظر اقتصادی حتما لازمند و مسلم اینکه به نفعش می ارزند گیاهانی که در تیر و مرداد می توانند بیشترین عسل را در ایران بدهند آویشن و اسپرس می باشند .آویشن در مناطق مرتفع یعنی ارتفاعات بیش از 2000 متر بصورت بوته و به حالت وحشی و خود رو دیده می شوند . اسپرس را که گیاهی علوفه ایست در مناطقی که آب کافی وجود داشته باشد و معمولا در رتفاعات حدود 1000 متر می کارند
اگر کندو در یک نقطه در تمام سال باقی مانده و مهاجرت داده نشود در صورت مساعد بودن منطقه ار آن سالیانه 7الی 8 کیلو عسل انتظار نباید داشت . و حال آنکه همین کندو را اگر سالیانه چند بار به نقاط پر گل مهاجرت دهند می توان 50 کیلو و حتی بیشتر عسل بدهد . هر زنبورستان باید اقلا یک قاپان در اختیار داشته باشد و آنرا زیر قویترین کندو بگذارند . تغییرات وزن همین یک کندو را زنبور دار در یک دفتر چه و یا کاغذ یا داشت و با روزهای پیش مقایسه نماید . بدین وسیله در جریان فعالیت روزانه همه جمعیتها ی زنبورستانش کم و بیش قرار میگیرد و بهتر می تواند تشخیص دهد که آیا زنبور ها روزانه عسل می آورند یا نه مهمتر آنکه زنبور دار بکمک قپان زمان ختم شهد آوری جمعیتها در یک منطقه را بهتر تشخیص می دهد و کندو ها را بموقع به مناطق دیگری که شهد دهی گلها یشان تازه شروع شده و یا بزودی شروع خواهد شد انتقال می دهد . در نتیجه زنبور ها را در منطقه ای که شهدش تمام شده سر گردان و بیکار نمیگذارد تا بفکر بچه دادن بیفتد و دیگر عسلی به کندویشان نیاورند . یادداشتهایی را که در آنها وزنها را نوشته نباید پس از پایان شهد دهی گیاهان دور انداخت بلکه آنها وزنها را نوشته نباید پس از پایان شهد دهی گیاهان دور انداخت بلکه آنها را نگهداشته و با یادداشتهایی که در سالهای بعد و بعد تر تهیه می نماید مقایسه نمود ه تا هم وضع منطقه از لحاظ عسل دهی برای زنبوردار روشن گردد و هم از آنها در تنظیم یک تقویم مهاجرت خصوصی سالیانه (تنها برای کندوهای خودش )استفاده کند . اگر وزن یک کندو کمی بعد از غروب آفتاب را با وزن همان کندو در صبح زود روز بعد مقایسه شود همیشه مقداری کمبود وزن در صبح روز بعد مشاهده می گردد . این موضوع نباید زنبور دار را ناراحت و نگران کند و یا وی را به تعجب وا دارد . دلیلش اینست که زنبورها شهد هایی را که در روز با خود از خارج می آورند تقریبا بهمان صورت خام در داخل کندو سلولها می گذارند و شبها که نمی توانند به خارج از کندو پرواز کنند و بیکار ند شهد ها را از داخل سلولها مکیده رویشان کار کرده و غلیظ می نمایند تا تبدیل به عسل شود . برای اینکه شهد را غلیظ کنند مقداری از آبش را جذب بدنشان نموده و مقداری دیگر را بصورت بخار در می آورند . بخار حاصله را از راه سوراخ پرواز بخارج می فرستد که در نتیجه آن وزن کندو صبح روز بعد کم می گردد . با پایان یافتن تیر ماه سال زنبورها نیز کم کم به انتهایش نزدیک می شود . گواینکه زنبورها هم عسل به کندو می آورند ولی مقدارش از ماههای پیش معمولا خیلی کمتر است . در نتیجه ملکه هم باید مرتب روزانه تعداد کمتری تخم بگذارد . ادامه این کار وضع محصول عسل سال بعد را به خطر می اندازد . چه زنبورهائی که از مرداد و شهریور و مهر متولد می شوند جمعیتهای زمستانی و اوایل بهار سال بعد را تشکیل می دهند . اگر ملکه در این ماهها کم تخم بگذارد جمعیت آن در زمستان و اوایل بهار سال آینده ضعیف مانده و قادر به جمع آوری شهد از گلها ی در ختان مویوه نخواهند شد . از همین حالا زنبور دار باید بفکر زنبور هایش بوده و از همه عواملی که در قوی ماندن جمعیتهایش موثرند استفاده کند . اگر در طبیعت شهد نباشد روزانه مقداری شربت و یا بهترین عسل مخلوط با آب در اختیار زنبور ها قرار دهد تا ملکه گول خورده و بخیال اینکه شهد از خارج وارد کندو می شوداز تعداد تخمهای روزانه اش نکاهد . بعلاوه تغذیه تقویتی و بدنبالش تغذیه زمستانی را بعد از برداشت آخرین محصول عسل فوری شروع کندو بدون وقفه ادامه داده و به پایان برسانید.
